Regionalne Inteligentne Specjalizacje (RIS) są strategicznym narzędziem w ramach polityki spójności Unii Europejskiej, które skupia się na promowaniu rozwoju ekonomicznego poprzez wsparcie specjalistycznych sektorów gospodarczych, w których poszczególne regiony mają potencjał do osiągania przewagi konkurencyjnej. W nowej perspektywie finansowej na lata 2021-2027, RIS odgrywają kluczową rolę w dążeniu do inteligentnego, zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu gospodarczego, zgodnie ze strategią Europa 2020.

W ramach tej strategii, Unia Europejska intensyfikuje swoje działania na rzecz innowacji, cyfryzacji i ekologicznej transformacji, które są uważane za główne kierunki rozwoju gospodarczego w nadchodzącej dekadzie. RIS są implementowane przez regionalne programy operacyjne.

Strategie te koncentrują się na wykorzystaniu lokalnych zasobów, umiejętności i infrastruktury badawczej, aby wspierać specyficzne gałęzie przemysłu, które mogą przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności regionów. Wybór specjalizacji jest dokonywany na podstawie dogłębnej analizy potencjału ekonomicznego i naukowo-badawczego danego obszaru, co pozwala na skoncentrowanie zasobów na najbardziej obiecujących i innowacyjnych sektorach.

Jednakże, realizacja RIS wiąże się z różnymi wyzwaniami, w tym potrzebą adaptacji do dynamicznie zmieniających się warunków rynkowych i technologicznych, jak również zapewnienia efektywnej koordynacji działań na różnych poziomach zarządzania regionalnego i lokalnego. Istotne jest, aby strategie te były elastyczne i mogły być dostosowywane w odpowiedzi na nowe możliwości i wyzwania, które mogą pojawić się w przyszłości.

W perspektywie finansowej 2021-2027, Regionalne Inteligentne Specjalizacje (RIS) są jeszcze bardziej dostosowane do wspierania przejścia na bardziej zieloną i cyfrową gospodarkę, co jest zgodne z Europejskim Zielonym Ładem oraz strategią cyfrową Unii Europejskiej. Przeznaczenie funduszy na RIS jest więc strategiczne, mające na celu nie tylko stymulowanie innowacji, ale również przeciwdziałanie regionalnym dysproporcjom gospodarczym i społecznym, które mogły zostać spotęgowane przez skutki pandemii COVID-19.

Nowy nacisk kładziony jest na projekty, które promują zrównoważony rozwój i ekologiczną transformację. Regiony są zachęcane do rozwijania specjalizacji w takich obszarach jak energia odnawialna, zrównoważone technologie rolnicze, cyrkularna gospodarka oraz zaawansowane materiały, które minimalizują negatywny wpływ na środowisko. To podejście jest spójne z globalnymi celami zrównoważonego rozwoju i podkreśla znaczenie lokalnych działań w walce ze zmianami klimatycznymi.

Kolejnym kluczowym aspektem RIS w obecnej perspektywie finansowej jest digitalizacja. Rozwój technologii cyfrowych, takich jak sztuczna inteligencja, big data, robotyka i Internet Rzeczy (IoT), jest uznawany za niezbędny dla zwiększenia produktywności i innowacyjności regionalnej gospodarki. Wsparcie skierowane na cyfryzację ma na celu nie tylko ulepszenie procesów produkcyjnych i usługowych, ale również poprawę dostępu do usług publicznych i zdrowotnych dla mieszkańców regionów.

Dla zapewnienia długoterminowej skuteczności RIS, niezbędne będzie ciągłe monitorowanie i ocena wpływu realizowanych projektów. Taka analiza pozwoli na szybkie dostosowywanie strategii do zmieniającego się otoczenia i technologii, a także do lepszego zrozumienia, które podejścia są najbardziej skuteczne w promowaniu regionalnego rozwoju.