Rok 2026 przyniesie przedsiębiorcom w całej Polsce szeroki pakiet konkursów unijnych ukierunkowanych na rozwój, innowacje, cyfryzację i zieloną transformację. Firmy z sektora MŚP, a w wybranych instrumentach także duże przedsiębiorstwa, będą mogły sięgnąć zarówno po bezzwrotne dotacje, jak i pożyczki na preferencyjnych warunkach.

Poniżej przedstawiono syntetyczny przegląd kluczowych źródeł wsparcia oraz typów projektów, które warto przygotować z myślą o naborach planowanych na 2026 rok.

Jakie programy będą najważniejsze dla firm w 2026 roku?

Oferta finansowania na 2026 rok koncentruje się wokół kilku głównych filarów:

  • programów krajowych:

    • Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) – innowacje, B+R, wdrożenia, cyfryzacja, zielona transformacja,

    • Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS) – inwestycje energetyczne i OZE,

    • Plan Strategiczny Wspólnej Polityki Rolnej (PS WPR) – m.in. wsparcie dla przetwórstwa rolno‑spożywczego,

  • programów regionalnych – realizowanych przez samorządy województw, z naciskiem na rozwój MŚP, OZE, cyfryzację oraz wdrażanie wyników prac B+R.

Wspólnym mianownikiem większości konkursów będzie:

  • podnoszenie innowacyjności przedsiębiorstw,

  • przyspieszenie transformacji cyfrowej,

  • redukcja zużycia energii i emisji,

  • wzmacnianie bezpieczeństwa technologicznego i surowcowego UE,

  • dalsze unowocześnianie sektora rolno‑spożywczego.

FENG: Ścieżka SMART – kompleksowe wsparcie projektów B+R i wdrożeń

Jednym z kluczowych instrumentów pozostaje Ścieżka SMART – modułowy program skierowany głównie do MŚP, ale także do konsorcjów z udziałem dużych firm.

Najważniejsze cechy:

  • Model modułowy – firma może dobrać zestaw modułów adekwatny do potrzeb:

    • prace badawczo‑rozwojowe,

    • wdrożenie wyników B+R w działalności,

    • inwestycje w infrastrukturę B+R,

    • cyfryzację procesów,

    • działania proeksportowe,

    • podnoszenie kompetencji zespołu.

  • Wymagane jest wykazanie innowacyjności co najmniej na poziomie krajowym.

  • Projekty mają charakter inwestycyjno‑rozwojowy: od opracowania koncepcji po komercjalizację.

Dla przedsiębiorstw planujących większe, wielomodułowe przedsięwzięcia to podstawowe źródło finansowania w 2026 roku.

 STEP – wsparcie projektów o strategicznym znaczeniu technologicznym

Program STEP jest dedykowany inicjatywom o szczególnym znaczeniu dla gospodarki europejskiej, w szczególności w obszarach:

  • biotechnologii i farmacji,

  • zaawansowanych technologii cyfrowych,

  • czystych, zasobooszczędnych technologii.

Wybrane założenia:

  • wymagane jest wykazanie innowacyjności na poziomie europejskim lub istotnego wpływu na uniezależnienie technologiczne UE (np. w zakresie kluczowych komponentów, technologii czy surowców),

  • obowiązują stosunkowo wysokie progi wartościowe:

    • projekty B+R od kilku milionów złotych,

    • projekty inwestycyjne – jeszcze wyższe minima budżetowe,

  • preferowane są przedsięwzięcia o dużej skali, z wyraźnym potencjałem wdrożenia na rynkach międzynarodowych.

Z uwagi na wymagania, STEP jest szczególnie atrakcyjny dla firm realizujących przełomowe technologie lub działających w ramach rozbudowanych konsorcjów.

DIG.IT Transformacja Cyfrowa – wsparcie cyfryzacji MŚP

Firmy produkcyjne i usługowo‑produkcyjne z sektora MŚP będą mogły skorzystać z programu DIG.IT Transformacja Cyfrowa.

Charakterystyka:

  • adresatem są przedsiębiorstwa z co najmniej kilkuletnią historią działalności i stabilną sytuacją finansową,

  • celem jest wdrożenie zaawansowanych systemów zarządzania i narzędzi cyfrowych, takich jak:

    • systemy ERP, MES, APS, CRM,

    • rozwiązania wspierające automatyzację i monitoring procesów,

    • narzędzia do gromadzenia i analizy danych,

  • poziom dofinansowania pozwala na pokrycie znaczącej części kosztów zakupu i implementacji oprogramowania oraz niezbędnej infrastruktury IT, do maksymalnej wartości dotacji wynoszącej ok. 850 tys. zł.

To instrument szczególnie interesujący dla firm, które chcą uporządkować i usprawnić procesy wewnętrzne, ale nie planują rozbudowanych projektów B+R.

PS WPR: I.10.7.1 – rozwój współpracy w łańcuchu wartości w sektorze rolno‑spożywczym

Dla firm funkcjonujących w przetwórstwie produktów rolnych istotnym instrumentem będzie interwencja:

I.10.7.1 – Rozwój współpracy w ramach łańcucha wartości (dotacja – poza gospodarstwem).

Najważniejsze elementy:

  • wsparcie kierowane do podmiotów z sektora rolno‑spożywczego, które:

    • przetwarzają produkty rolne,

    • współpracują z producentami rolnymi,

    • budują powiązania w łańcuchu dostaw (np. w formie grup, klastrów, spółdzielni),

  • możliwe działania:

    • rozbudowa i modernizacja zakładów przetwórczych,

    • zakup nowoczesnych linii technologicznych i wyposażenia,

    • inwestycje w infrastrukturę logistyczną (magazyny, chłodnie, transport),

  • intensywność dofinansowania sięga nawet ok. 60% kosztów kwalifikowanych, a maksymalna wartość wsparcia może wynosić nawet 10 mln zł na projekt.

Instrument ten jest szczególnie przydatny dla przedsiębiorstw planujących zwiększenie skali działalności, poprawę jakości produktów oraz wzmocnienie współpracy z rolnikami.

FEnIKS i instrumenty energetyczne – efektywność energetyczna i OZE

Przedsiębiorstwa chcące obniżyć koszty energii i unowocześnić infrastrukturę techniczną skorzystają z instrumentów powiązanych z programem FEnIKS oraz z działaniami w rodzaju „Poprawa efektywności energetycznej w średnich i dużych przedsiębiorstwach”.

Typowe projekty obejmują:

  • modernizację energetyczną budynków firmowych (ocieplenie, wymiana stolarki, instalacje techniczne),

  • wymianę energochłonnych urządzeń na nowoczesne, efektywne energetycznie odpowiedniki,

  • instalację odnawialnych źródeł energii, takich jak:

    • panele fotowoltaiczne,

    • pompy ciepła,

    • kolektory słoneczne,

  • optymalizację procesów technologicznych pod kątem zużycia energii.

Część instrumentów ma formę pożyczek preferencyjnych na 0%, często z opcją częściowego umorzenia kapitału, pod warunkiem spełnienia wymogów projektu i osiągnięcia zakładanych efektów energetycznych.

Programy regionalne – wsparcie dostosowane do specyfiki województw

Oprócz programów krajowych, przedsiębiorcy mogą korzystać z instrumentów oferowanych przez poszczególne województwa. W zależności od regionu, dostępne będą m.in.:

  • dotacje na:

    • wdrożenie wyników prac B+R,

    • inwestycje rozwojowe MŚP (maszyny, linie technologiczne, rozbudowa zakładu),

    • cyfryzację procesów,

    • instalacje OZE i rozwiązania gospodarki obiegu zamkniętego,

  • pożyczki rozwojowe i energetyczne z preferencyjnym oprocentowaniem, często od 0%, a czasem także z możliwością częściowego umorzenia.

Programy regionalne są szczególnie istotne dla mikro i małych przedsiębiorstw, które nie dysponują skalą projektów odpowiadającą dużym konkursom ogólnopolskim.

Co można sfinansować – przykładowe koszty kwalifikowane

Choć każdy konkurs posiada własny, szczegółowy katalog kosztów kwalifikowanych, w praktyce powtarza się kilka głównych grup wydatków.

Projekty inwestycyjne

Najczęściej finansowane są:

  • budowa, rozbudowa lub przebudowa hal produkcyjnych i budynków firmowych,

  • zakup nowoczesnych maszyn, urządzeń oraz kompletnych linii technologicznych,

  • zakup oprogramowania i licencji niezbędnych do funkcjonowania inwestycji.

Projekty badawczo‑rozwojowe

W ramach projektów B+R do kwalifikowanych wydatków zalicza się m.in.:

  • wynagrodzenia pracowników zaangażowanych w prace badawcze,

  • koszty użytkowania lub amortyzacji aparatury badawczej i sprzętu laboratoryjnego,

  • zakup materiałów, komponentów i surowców niezbędnych do prowadzenia badań,

  • zlecenie części prac zewnętrznym jednostkom (np. uczelniom, instytutom),

  • koszty związane z ochroną rezultatów – np. zgłoszenia patentowe, wzory użytkowe.

Efektywność energetyczna i OZE

W projektach ukierunkowanych na oszczędność energii i wykorzystanie OZE finansowane mogą być:

  • prace termomodernizacyjne,

  • wymiana źródeł ciepła i systemów grzewczych,

  • montaż instalacji fotowoltaicznych, pomp ciepła, kolektorów słonecznych,

  • wymiana urządzeń produkcyjnych na mniej energochłonne.

Cyfryzacja przedsiębiorstwa

W projektach cyfryzacyjnych katalog wydatków obejmuje najczęściej:

  • zakup i wdrożenie systemów informatycznych (ERP, CRM, MES, WMS itp.),

  • koszty przygotowania i wdrożenia dedykowanego oprogramowania,

  • zakup sprzętu IT oraz elementów infrastruktury niezbędnej do działania systemów (serwery, urządzenia sieciowe, panele operatorskie, czujniki IoT).

Warunki przyznania i rozliczenia wsparcia – kluczowe zasady

Skuteczne pozyskanie dotacji to połączenie odpowiedniego programu z dobrze przygotowanym projektem.

Co decyduje o przyznaniu dotacji?

Typowe wymagania:

  • spójność z celami naboru – projekt musi jednoznacznie wpisywać się w priorytety danego konkursu (np. innowacyjność, cyfryzacja, efektywność energetyczna),

  • wiarygodność finansowa przedsiębiorstwa – instytucja sprawdza, czy firma jest w stanie sfinansować wkład własny oraz utrzymać rezultaty inwestycji,

  • gotowość organizacyjna i formalna – posiadanie niezbędnych zezwoleń, decyzji administracyjnych, analiz (np. audytu energetycznego),

  • jakość dokumentacji aplikacyjnej – czytelny opis projektu, rzetelny budżet, uzasadnienie wydatków, realne wskaźniki oraz spójny harmonogram,

  • zgodność z zasadami pomocy publicznej (m.in. efekt zachęty, dopuszczalna intensywność wsparcia, okres trwałości projektu).

Jak podejść do planowania projektu na 2026 rok?

Przygotowując się do naborów na 2026 rok, warto:

  • określić priorytety rozwojowe firmy (innowacje, cyfryzacja, energetyka, rozbudowa zakładu, ekspansja eksportowa),

  • dopasować je do odpowiedniego instrumentu (FENG, FEnIKS, PS WPR, programy regionalne),

  • rozpocząć z wyprzedzeniem prace nad dokumentacją wymagającą czasu (audyt energetyczny, koncepcja B+R, biznesplan, decyzje administracyjne),

  • przeanalizować strukturę finansową i możliwości zapewnienia wkładu własnego,

  • rozważyć współpracę z podmiotami zewnętrznymi (jednostki naukowe, partnerzy w łańcuchu dostaw, doradcy), zwłaszcza przy projektach większej skali.

Odpowiednio wcześnie zaplanowany projekt, dobrze dopasowany do konkretnego konkursu, znacząco zwiększa szanse na uzyskanie dofinansowania i jego sprawne rozliczenie – bez ryzyka korekt finansowych i problemów w trakcie kontroli.